Thales van Miletus, een van die wyses van die Antieke Grieke, was van mening dat om borg te staan, die voorloper tot bankrotskap was.  

• ‘n Eiendomsontwikkelaar het ‘n bedrag van R10 miljoen aan ‘n verwante maatskappy geleen om ‘n winkelsentrum te ontwikkel. Die verwante maatskappy het ‘n verdere bedrag van R5 miljoen van ‘n bank geleen; die bank het ‘n verband van R5 miljoen oor die maatskappy se eiendom geregistreer. Die ontwikkelaar het ook bykomend teenoor die bank borg geteken vir hierdie lening van die maatskappy van R5 miljoen – in sy persoonlike hoedanigheid en ook namens ‘n familietrust waarvan hy trustee en begunstigde was.
   
• Die ontwikkelaar het hierdie borgstellings onderteken in die geloof dat daar voldoende ekwiteit in hierdie eiendom was. Die waarde van die eiendom was immers R12 miljoen, met hierdie verband van R5 miljoen en ‘n ander verband van R2,7 miljoen. Wat hy nie geweet het nie, was dat daar reeds voorheen ‘n groot verband van R15 miljoen oor die eiendom geregistreer was. Beide die verwante maatskappy en die bank het nagelaat om hierdie belangrike feit aan hom bekend te maak. 
  
  
• Eers toe beide die verwante maatskappye ondergegaan het, het die ontwikkelaar besef dat daar geen ekwiteit in die ontwikkelingseiendom oor was nie. Met totale verbande van R22,7 miljoen teenoor ‘n aangeduide waarde van R12 Miljoen, was dit skielik baie duidelik dat daar ‘n wesentlike tekort op die bank se likwidasiedividend gaan wees. 
  
  
• Die bank het die ontwikkelaar in sy persoonlike hoedanigheid en ook die trust vir R5,7 miljoen (R5 miljoen plus rente daarop) op sterkte van die getekende borgstellings gedagvaar. Kom ons ondersoek hoe dit in die hof uitgedraai het. 

• As ‘n algemene reël sal ons howe jou hou aan die ooreenkomste wat jy gesluit het, insluitende ’n borgooreenkoms. Dit is slegs in beperkte omstandighede waar jy van die verpligtinge van die ooreenkoms kan ontkom; soos waar die ooreenkoms aangegaan is as gevolg van bedrog, dwang, onbehoorlike beïnvloeding of mistasting, meegebring deur wanvoorstelling of andersinds.
    
• Ons kan nie hier te diep in die regstegniese aspekte delf nie – jy gaan toegepaste regsadvies benodig om jou spesifieke situasie te beoordeel. Indien jy jou daarop wil beroep dat daar ‘n geregverdigde mistasting aan jou kant was oor die aard of inhoud van die borgooreenkoms, moet jy verder aantoon dat jy oor die aard van die dokument of die inhoud daarvan mislei was. Dit verg dus misleidende optrede of stilswye van die ander kontrakterende party of partye (onder omstandighede waar daar ‘n positiewe plig op daardie party gerus het om alle relevante feite onder jou aandag te gebring het). 
  
  
• Jy moet dus kan aantoon dat die bank ‘n wanvoorstelling teenoor jou gepleeg het, of versuim het om wesentlike inligting aan jou bekend te maak. Indien jou verweer daarop rus dat die bank jou nie ingelig het nie, moet jy verder aantoon dat daar ‘n regsplig op die bank gerus het om daardie wesentlike inligting wel aan jou bekend te gemaak het. Ons reg verwag van jou as kontraktant om te weet waarvoor jy jou inlaat wanneer jy ‘n ooreenkoms sluit en verwag nie van die ander party om alles aan jou te openbaar nie. Die uitsondering is egter waar jy kan aantoon dat die ander party uitsluitlike inligting en kennis van ‘n uitsonderlike situasie gedra het, en onder die omstandighede, dit alom deur eerlike mense aanvaar sou word dat jy geregtig sou wees om, voor kontraksluiting, eers volledig daarvan in kennis gestel te word. 
  
  
• Dit is ‘n mondvol. Dit word ook nie so maklik bewys nie. In hierdie spesifieke geval en met hierdie spesifieke feitestel, het die ontwikkelaar wel daarin geslaag om hierdie verweer te bewys. Die hof aanvaar dat die ontwikkelaar nie borg sou geteken het nie as die reedsgeregistreerde ander verband van R15 miljoen aan hom bekend was nie. Die bankamptenare was deeglik daarvan bewus dat hy reeds duidelikheid wou hê oor voldoende ekwiteit in die eiendom om die lening van R5 miljoen ten volle te dek. Die ontwikkelaar het ook nie enige soeke in die Aktekantoor oor die eiendom laat doen nie (wat die ander verband aan die lig sou bring), as gevolg van die vertrouensverhouding tussen hom en die bankiers. Hy het aanvaar dat die bankiers die bestaan van enige ander verbande oor die eiendom, onder sy aandag sou gebring het, voordat hy gevra sou word om borg te teken.  
  
  
• Hier was dit wel van uiterste belang dat die bankiers die bestaan van die verband van R2,7 miljoen aan die ontwikkelaar uitgewys het, sonder om die ander verband van R15 miljoen onder sy aandag te bring. Dit was dus hierdie onvolledige en selektiewe openbaarmaking teenoor die ontwikkelaar waarmee die hof ‘n probleem gehad het en ons haal aan: “a duty arose requiring the [bank]’s officials to speak and to make a full and honest disclosure to the [developer] of the material facts in their knowledge.”

"What's in a name? That which we call a rose

By any other name would smell as sweet" (William Shakespeare)

1. Neem jou man se van aan of behou jou man se van. 
   
   
2. Gebruik jou nooiensvan of keer terug na die gebruik van jou nooiensvan of enige ander van wat jy voorheen regtens gehad het. 
   
   
3. Jy kan ook die twee vanne saamvoeg en voortaan ‘n dubbele van gebruik. 

Nota: Die verwysing na “‘n vrou” as dit kom by “die Aanneming van ‘n Ander Van” in die Wet op die Registrasie van Geboortes en Sterftes kan sekerlik op grondwetlike redes onder oorweging kom. Vir nou beteken dit dat die situasie so bly en dat mans aansoek moet doen as hulle hul naam wil verander of selfs ‘n saamgevoegde van saam met hul vrouens wil laat registreer. 

• ‘n Werknemer met ‘n baie goeie diensgeskiedenis, is tydens ‘n dissiplinêre verhoor van vier klagtes van wangedrag aangekla –
  
  
  • Ongemagtigde afwesigheid vir ‘n periode van 17 werksdae,
    
    
  • Versuim om sy bestuurder van sy afwesigheid in kennis te stel soos deur die maatskappybeleid vereis word,  
    
    
  • “Growwe ongeskiktheid” nadat hy sy rug op sy bestuurder gekeer het wat oor sy afwesigheid wou praat,
    
    
  • Weiering om ‘n “wettige en redelike” opdrag uit te voer. 
    
    
• Hy is aan al vier hierdie klagtes skuldig bevind en hy is hierna summier ontslaan.
   
• Hy het die Arbeidshof genader en gevra dat sy ontslag as onregmatig bevind moes word. Hy ontken nie sy optrede nie, maar beweer dat sy optrede veroorsaak is deur die depressie waaraan hy ly.  Twee dokters het hom ondersoek en het depressie by hom gediagnoseer. Hulle het ook anti-depressante vir hom voorgeskryf. ‘n Kliniese sielkundige het voorgestel dat hy eerder op siekteverlof geplaas moes word, aangesien hy simptome van uitbranding en “reaktiewe depressie” getoon het; hy was ook op die punt om ‘n emosionele ineenstorting te hê.  
  
  
• Volgens hom was die depressie die gevolg van sy persoonlike en finansiële probleme en ook stres by die werksplek as gevolg van die bestuur se reaksie en gebrek aan optrede toe hy om hulp gevra het vir sy depressie. Daar was geen salarisverhoging vir hom nie en ook nie enige prestasiebonus nie. Hy het ook gevoel dat sy werkgewer hom in die rug gesteek het toe sy bestuurder ten gunste van sy vrou in hul egskeidingsgeding getuig het.  
  
  
• Die hof bevind dat depressie wel ‘n geestelike siektetoestand is. Sy optrede was direk aan sy geestestoestand gekoppel. Die werkgewer moes dus ‘n ondersoek ingestel het na sy onvermoë om sy werk te doen as gevolg van sy siekte, eerder as om ‘n dissiplinêre verhoor te hou. Die werkgewer het geweet dat die werknemer hieraan ly en moes gevolglik redelikerwys die situasie en sy toestand hanteer het. 
  
  
• Na oorweging van al die omstandighede bevind die hof dat –
  
  
  • Die ontslag outomaties onbillik was ingevolge die Wet op Arbeidsverhoudinge, en 
     
  • Die werknemer aan ongeregverdigde diskriminasie onderwerp is ingevolge die Wet op Billike Indiensneming. 
    
    

• ‘n Voormalige boer en veehandelaar het selfmoord gepleeg. Hy het skulde van R35 miljoen agtergelaat. In die proses het hy heelwat plaaslike boere en sakemense in sy piramiedeskema ingetrek en bedrieg. Ingevolge die skema sou boere met “beleggingskontrakte” hul vee op plase by hom laat wei. Hy het die plase gehuur en uiteindelik sou die boere hul vee saam met die vee se nageslag as opbrengs weer terugkry. 
  
  
• Die veehandelaar het selfmoord gepleeg, waarna sy bestorwe boedel deur die hof as insolvent verklaar is.
  
  
• Een van die grootste skuldeisers het 1501 stukke vee met ‘n geraamde waarde van R11 miljoen verloor. Hierdie skuldeiser het die Hooggeregshof genader om die trust te sekwestreer waarin die plaaseiendom geregistreer was en waarvan die oorlede bedrieër in lewe ‘n trustee was. Die skuldeiser het aangevoer dat die trust die bedrieër se alter ego was. Volgens hom was die trustvorm hier misbruik en was daar nooit werklike enige skeiding van die bates van die oorledene en van die trust nie. Die trusts se finansiële sake is nooit afsonderlik gehou nie; daar was nie werklik sprake van onderskeiding van bates tussen hom as persoon en in sy hoedanigheid as trustee van die trust nie; hy het die trustfondse ook gebruik asof dit deurgaans sy eie was. 
  
  
• Die Hooggeregshof het geweier om ‘n sekwestrasiebevel teen die trust uit te reik; en die Appèlhof het met hierdie bevinding saamgestem. Die skuldeiser se eis was ongelukkig beperk net teen die oorledene se boedel, daar was geen eis teen die trust nie. Die skuldeiser het gevolglik nie enige gronde gehad om die trust te sekwestreer nie. Die hof bevind hierbenewens dat -
  
  
  • Indien die skuldeiser beweer het dat sy vee in groot getalle deur die trust gehou is of wanaangewend is, moes hy die hof eerder genader het vir ‘n bevel om teruggawe van sy vee, alternatiewelik vir skadevergoeding teen die trust as gevolg van die verliese van die vee. Om so vanuit die staanspoor weg te val met ‘n aansoek vir sekwestrasie van die trust, is glad nie regtens aanvaarbaar nie. 
    
    
  • Indien die trust inderdaad ‘n skyntrust was (“a sham”), kan dit nie gesekwestreer word nie, want dit bestaan regtens nie. Jy kan nie iets sekwestreer wat nie bestaan nie.
    
    
  • Indien dit later sou blyk dat daar bates in die trust was, wat eintlik bates van die oorledene was, sou dit nie die skuldeiser se plek wees om die bates van die trust op te eis nie. Dit sou slegs die aangestelde trustees van die insolvente boedel wees wat hierdie funksie sou kon uitoefen. 
    
    
• Die hof bevind dat die skuldeiser eerstens sy volledige eis teen die insolvente boedel moes bewys. Daarna moes hy dan aandring op ‘n ondervraging om vas te stel of daar gronde was waarop die boedel die vee van die trust sou kon opeis en /of skadevergoeding van die trust kon eis. 
  
  

1. Jy moet aanvoer dat die trust ‘n skyn is (“a sham”) en nie werklik bestaan nie; of 
   
   
2. Indien die trust nie ‘n skyntrust is nie en dus wel bestaan, kan jy die hof steeds nader om rondom die trustvorm te werk en te kyk wat werklik aangaan. In die proses vra jy ook dat die normale gevolge van trusteienaarskap in geheel of gedeeltelik opgeskort word. (You ask the court to “go behind the trust form” or to “pierce its veneer” and to disregard “the ordinary consequences of [the trust’s] existence”.) Die hof is dan by magte om byvoorbeeld te beveel dat trustbates in werklikheid bates in die trustee se persoonlike boedel is.   

“Ons gesondheid is ons grootste rykdom” (Virgilius, Romeinse digter)