Verkoop jy jou eiendom oor die Feesseisoen? Drie wenke vir ‘n gladde oordrag

‘n Kritieke komponent by die oordrag van jou eiendom is die keuse wat jy as Verkoper maak wanneer jy jou oordragprokureur aanwys. Die oordragprokureur het die gespesialiseerde taak om die eiendom van die naam van die Verkoper na die Koper oor te dra en in die Aktekantoor te registreer. 

Om die oordragprokureur aan te wys is tegnies oop vir onderhandelinge tussen die partye. As ‘n verkoper behoort jy egter seker te maak dat jy dit doen. Die algemene gebruik is dat die verkoper die oordragprokureur van sy keuse aanwys.

Waarom hierdie algemene gebruik? As verkoper dra jy die grootste risiko. Die koper moet binne ‘n ooreengekome tyd die nodige befondsing verkry en waarborge lewer en ook die Hereregte vir SARS en die kostes van die transaksie by die oordragprokureur in trust inbetaal. Dit is die verkoper se grootste bate – jou huis – wat ter sprake is. Dit maak net sin om jou eie prokureur aan te stel om die proses te hanteer en om seker te maak dat die volle koopprys voor registrasie gevorder word of bankwaarborge vir die volle koopprys gelewer word. 

Die feit dat die koper die party is wat die oordragskostes betaal, is nie hier relevant nie. Dit staan ‘n koper steeds vry om sy eie prokureur aan te stel om ‘n oog oor die proses te hou. Dit behoort eintlik nie nodig te wees nie, tensy daar ernstige dispute tussen die partye ontstaan. Die oordragprokureurs het ook ‘n plig om teenoor beide partye professioneel op te tree. 

Die Verkoper behoort die oordragprokureur aan te stel wat die oordrag spoedig en met integriteit sal bewerkstellig. Moet onder geen omstandighede afstand doen van hierdie gevestigde reg om die oordragprokureur van jou keuse aan te stel nie. 

Vermy enige onsekerhede 

Dui hierdie keuse duidelik aan in die skriftelike verkoopsooreenkoms. Anders kan daar later ‘n dispuut ontstaan. Dit is die geval vir al ons provinsies, maar dit is veral belangrik in KZN. In KZN was die geskiedkundige verstekposisie dat indien die partye nie uitdruklik ‘n oordragprokureur in hul ooreenkoms benoem het nie,  sou die koper die reg hê om ‘n prokureur te benoem. (Die nuutste regsposisie hieroor is onseker.) 

Dit is veral vir die Verkoper belangrik om die volgende beginsel strykdeur toe te pas – julle kom tot geen ooreenkoms (hetsy skriftelik of mondelings) totdat jou prokureur dit saam met jou deurgegaan het nie. Daar is baie op die spel en baie wat met kooptransaksies verkeerd kan gaan. Dink maar aan keuses soos die agentskap wat jy gaan aanstel, die mandaat- en kommissie–ooreenkoms en die bewoording en ondertekening van die skriftelike koopooreenkoms.

Ons hofverslae is vol van uitgerekte hofsake waar die hele dispuut voorkom sou gewees het, indien die partye regsadvies verkry het alvorens hulle die ooreenkoms geteken het.